Bayburt, Doğu Karadeniz'de bulunan ve Çoruh Nehri'ne yaslanan Türkiye'nin bir şehridir.
Etimoloji
Yerleşimden Bizans kaynaklarında Payber/Bayberd olarak bahsedilir.
XIII. yüzyıl sonlarında bölgeden geçen Marco Polo, seyahatnamesinde şehrin Paipurth adıyla anılan bir kalesi bulunduğundan ve burada zengin gümüş madenlerinin varlığından bahsetmektedir
• Berd’in” yüksek kale” anlamına geldiği bilinmekteyse de ilk hecesine bir mâna verilememektedir.
• 1647 yılında şehri ziyaret eden Evliya Çelebi Bayburt adının zengin manasına gelen “Bay” belde manasına gelen “yurt” gibi iki kelime ile izah eder. Osmanlı dönemine ait kaynaklar ise ismi bu günkü söylenişine uygun olarak Bayburt şeklinde kaydederler.
Bayburt ve yöresi Türkler ‘in Anadolu’da ilk yerleştikleri bölgelerdendir. Tuğrul Bey’in Anadolu seferi (1054) sırasında Bayburt, Çoruh nehri ve Karadeniz dağlarına (Parhar) kadar uzanan sahalara akınlarda bulunan Selçuklu kuvvetlerinin hücumlarına maruz kaldı ise de fethedilemedi. Kesin Türk hâkimiyeti Malazgirt Zaferi’nden sonra gerçekleşti.
Coğrafya
• Bayburt yüzölçümü ve nüfusu itibarıyla Türkiye'nin en küçük illerinden biridir. Doğu Karadeniz sıradağlarının hemen güneyindeki Çoruh vadisinde yer alır.
• Kuzeyde Trabzon ve Rize ile doğuda Erzurum güneyde Erzincan ve batıda Gümüşhane illeri ile komşudur. İl, 3652 km kare yüzölçümüne sahiptir.
• İlin yer altı zenginlikleri arasında gümüş, bakır, kurşun, çinko karışımı damarlar ile linyit rezervleri bulunmaktadır.
• İlin toplam alanının %45'i dağlardan oluşur. Bayburt'u Karadeniz'den ayıran sıradağlar batıdan doğuya sırayla Zülfe (2750 m) Kemer (2856 m) Soğanlı (2750 m), Haldizen (3000 m), Kırklar (3350 m) dağları. Güneyde sıralanan dağlar ise Çavuşkıran (2850 m), Kop (2600 m), Çoşan (2963 m), Sarıhan (2400 m), Otlukbeli (2520 m) ve Pulur (2300 m) dağlarıdır.
Bu iki dağ silsilesinin arasında Çoruh Nehri akmaktadır. Çoruh'un ana kaynağı Mescit Dağı'ndan gelmekte ve il sınırlarına Güneydoğudan girmektedir.
Çevre İllerde Gidilecek Yerlere Olan Uzaklıklar
Bayberd- Trabzon 138 km, Bayburt- Uzungöl: 63 km, Madur dağı/Trabzon: 65 km, Asmasu Şelalesi/Trabzon: 65 km, Bayburt- Kop Dağı Yaylası: 40 km, Bayburt- Sultan Murat Yaylası: 54 km (Trabzon), Bayburt- Gümüşhane: 98 km, Karaca mağarası: 93 km, Santa Harabeleri:106 km, Taşköprü Yaylası: 95 km, Limonsuyu Yaylası: 50 km, Kemer dağı: 50 km, Bayburt- Erzincan: 151 KM, Bayberd- Otlukbeli Gölü: 65 km, Mama Hatun Türbesi: 107 km, Girlevik Şelalesi: 182 km, Altıntepe: 166 km, Mama Hatun Kervansarayı: 107 km, Erzincan Melik Gazi Türbesi: 179, Abrenk Kilisesi:134 km, Bayburt- Erzurum: 125 km, Erzurum saat kulesi- Çifte Minareli Medrese- ulu cami- Üç Kümbetler:126 km, Bayberd-Palandöken dağı: 153 km, Aziziye Tabyaları: 130 km, Yakutiye Medresesi- Atatürk Evi Müzesi- Erzurum Evleri- 126 km, Erzurum Kongre ve Millî Mücadele Müzesi: 128 km
